Τζέημς Κόννολυ: «Ο πατριωτισμός χωρίς το σοσιαλισμό είναι μια εθνική απάτη»

Τζέημς Κόννολυ: «Ο πατριωτισμός χωρίς το σοσιαλισμό είναι μια εθνική απάτη»

«Ως Σοσιαλιστής είμαι έτοιμος να κάνω όλα όσα μπορεί ένας άνθρωπος να πράξει προκειμένου να ανακτήσει η πατρίδα μας την δίκαιη κληρονομιά της –την ανεξαρτησία».

Τζέημς Κόννολυ

Το εθνικό ζήτημα είναι αναπόσπαστα συνδεδεμένο με το κοινωνικό ζήτημα: όποιος αγνοεί την ευημερία ενός λαού ενώ κόπτεται μεγαλοφώνως για τα εθνικά ζητήματά του, δεν είναι τίποτε άλλο παρά ένας πατριδοκάπηλος, αφού όπως άλλωστε έλεγε ο Λένιν «το τελευταίο καταφύγιο των αγυρτών είναι ο πατριωτισμός».

Αντίστοιχα, όποιος μιλάει μόνο «ταξικά» αγνοώντας τα πραγματικά εθνικά ζητήματα και τα αγνά και πηγαία πατριωτικά αισθήματα ενός λαού, όσο κι αν κόπτεται υπέρ των «προλεταρίων» είναι αγύρτης επειδή όπως είπε ο Μαρξ, «οι προλετάριοι δεν έχουν πατρίδα επειδή είναι σκλαβωμένη στους αστούς και για να υψωθεί η εργατική τάξη στην κυρίαρχη τάξη του έθνους, πρέπει να την απελευθερώσουν».

Την καλύτερη απάντηση σε όσους εκ του πονηρού με τον ένα ή τον άλλο τρόπο διαχωρίζουν το εθνικό από το κοινωνικό ζήτημα, έχει δώσει ήδη από τον Ιανουάριο του 1897 ο Ιρλανδός Σοσιαλιστής επαναστάτης Τζέημς Κόννολυ (5 Ιουνίου 1868-12 Μαίου 1916) με το ιστορικό κείμενό του «Socialism and Nationalism» στην εργατική επιθεώρηση Shan Van Vocht.

Παιδί ανθρακωρύχων μεταναστών στη Σκωτία ο Κόννολυ πέθανε για τις ιδέες του μπροστά στο εκτελεστικό απόσπασμα του Βρετανικού στρατού κατοχής της Ιρλανδίας μετά την αποτυχημένη Πασχαλινή Εξέγερση του 1916 στο Δουβλίνο. Ο Κόννολυ γνώριζε πως η εξέγερση εκείνη -μεσούντος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου- ήταν καταδικασμένη σε αποτυχία αλλά επέμεινε μέχρι τέλους στην αναγκαιότητά της ως ένα είδος «θυσίας αίματος» των πεφωτισμένων του Ιρλανδικού έθνους που θα αφύπνιζε τον κοιμισμένο από αιώνες δουλείας κι αποικιοκρατίας Ιρλανδικό λαό.

Πραγματικά, η εικόνα του βαρειά τραυματισμένου Κόννολυ που μεταφέρθηκε σε φορείο στον τόπο της εκτέλεσης και εκτελέσθηκε δεμένος και ημιλυπόθυμος, σόκαρε τους Ιρλανδούς, τούς αφύπνισε και μέσα από τις τάξεις του ΙRA διεξήγαγαν το μεγαλειώδη εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα τους (1919-1921) που οδήγησε στη δημιουργία της Δημοκρατίας της Ιρλανδίας. Αν και το κείμενο του Κόννολυ μιλάει για την τότε Ιρλανδία, το μήνυμά του είναι διαχρονικό, σαφές και επιβεβαιώνεται καθημερινά και από τα τεκταινόμενα τόσο στη χώρα του όσο και στη χώρα μας: για τους πραγματικούς πατριώτες, φιλοπατρία, νεοφιλελευθερισμός, Μνημόνιο και δικτατορία των τραπεζών ΔΕΝ πάνε μαζί!

Εισαγωγή, μετάφραση Γιάννης Νάκος

Τζέημς Κόννολυ
ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΘΝΙΚΙΣΜΟΣ (1897)

Στην Ιρλανδία στην παρούσα χρονική συγκυρία, μία σειρά οργανώσεων επιδιώκει να διατηρήσει το εθνικό συναίσθημα στις καρδιές των ανθρώπων.

Αυτές οι οργανώσεις, είτε πρόκειται για κινήματα για την Ιρλανδική Γλώσσα, φιλολογικούς συλλόγους ή επιτροπές μνήμες, επιτελούν χωρίς αμφιβολία ένα έργο διαχρονικής αξίας για αυτή τη χώρα επειδή βοηθούν να διασωθεί από την εξαφάνιση η πολύτιμη φυλετική και εθνική ιστορία, η γλώσσα και τα χαρακτηριστικά του λαού μας.

Ωστόσο, ελλοχεύει ο κίνδυνος ότι με την αυστηρή προσήλωση στις τωρινές μεθόδους προπαγάνδας τους και την επακόλουθη παραμέληση ζωτικής σημασίας πραγματικών ζητημάτων, το μόνο που θα καταφέρουν είναι να τυποποιήσουν τη σπουδή της ιστορίας μας και να τη μετατρέψουν σε λατρεία για το παρελθόν ή να αποκρυσταλλώσουν τον εθνικισμό σε μία μορφή παράδοσης –δοξασμένης και ηρωικής είναι αλήθεια, αλλά τίποτα πέραν αυτού.

Τώρα οι παραδόσεις ενδέχεται –όπως συχνά κάνουν- να αποτελέσουν το παράδειγμα για μία ένδοξη θυσία αλλά ποτέ δεν μπορούν να είναι αρκετά δυνατές ώστε να προκαλέσουν μία επιτυχημένη επανάσταση.

Αν το εθνικό κίνημα της εποχής μας δεν πρόκειται απλώς να αναβιώσει τις παλιές τραγωδίες της ιστορίας μας, θα πρέπει να δείξει πως είναι ικανό να αρθεί των σημερινών περιστάσεων.

Θα πρέπει να δείξει στο λαό της Ιρλανδίας πως ο εθνικισμός μας δεν είναι απλώς μία μακάβρια μορφή εξιδανίκευσης του παρελθόντος αλλά είναι επίσης ικανός να δώσει μία ξεχωριστή και οριστική απάντηση στα προβλήματα του παρόντος και να συμπήξει ένα πολιτικό και οικονομικό πιστεύω ικανό να προσαρμοσθεί στις απαιτήσεις του μέλλοντος.

Αυτό το συμπαγές πολιτικό και κοινωνικό ιδανικό θα υλοποιηθεί, όπως πιστεύω, απ’όλους τους αληθινούς εθνικιστές που θα αγκαλιάσουν την ιδέα της Δημοκρατίας της Ιρλανδίας.

Δεν πρόκειται για μία Δημοκρατία όπως στη Γαλλία όπου η εκλεκτορική καπιταλιστική μοναρχία-παρωδία των συνταγματικών εκτρωμάτων της Αγγλίας σε ανοικτή συμμαχία με το Μοσχοβίτικο δεσποτισμό των Τσάρων με αυθάδεια επιδεικνύει την αποστασία της από τις παραδόσεις της Γαλλικής Επανάστασης.

Δεν πρόκειται για μία Δημοκρατία όπως στις ΗΠΑ όπου η δύναμη του χρήματος εγκαθίδρυσε μία νέα τυραννία με τη μορφή των συνταγματικών ελευθεριών, εκεί όπου 100 χρόνια μετά την αποχώρηση των τελευταίων βρετανών στρατιωτών που μόλυναν τους δρόμους της Βοστώνης, βρετανοί τσιφλικάδες και τραπεζίτες επιβάλλουν στους αμερικανούς πολίτες μία δουλεία μπροστά στην οποία η φορολογία του Βρετανικού Στέμματος που τους οδήγησε στην Αμερικανική Επανάσταση, μοιάζει απλώς με ασημαντότητα.

Όχι! Η Δημοκρατία την οποία θα ήθελα οι συμπατριώτες μας να έχουν ως ιδανικό θα πρέπει να έχει τέτοιο περιεχόμενο ώστε σε κάθε εποχή να αποτελεί ένα φάρο φωτός για τους καταπιεσμένους κάθε γης, να εκπέμπει σε κάθε εποχή την ελπίδα για ελευθερία και ευημερία ως ανταμοιβή του μόχθου τους.

Αυτή η Δημοκρατία θα πρέπει να είναι φάρος για τον ενοικιαστή αγρότη κι έδαφος για να σταθεί ανάμεσα στους γαιοκτήμονες και τον ανταγωνισμό των Αμερικανών, φάρος για το μισθωτό εργάτη στις πόλεις που υποφέρει από τις ορέξεις του δουλοκτήτη καπιταλιστή αλλά και για τον εργάτη της γης που δουλεύει μια ζωή για ένα μισθό ο οποίος μόλις επαρκεί για να ζει.

Στην πραγματικότητα, η Ιρλανδική Δημοκρατία θα πρέπει να είναι φάρος για καθένα από τα εκατομμύρια των εργαζόμενων που μοχθούν, στη δυστυχία των οποίων υφαίνεται ο σύγχρονος πολιτισμός μας, ένα σημείο αναφοράς για τους περιθωριοποιημένους, ένας καταφύγιο για τους καταπιεσμένους, ένα σημείο αφετηρίας για κάθε Σοσιαλιστή ενθουσιωδώς αφιερωμένο στο σκοπό της χειραφέτησης της ανθρωπότητας.

Αυτή η σύζευξη των εθνικών πόθων μας με τις ελπίδες των ανδρών και γυναικών που ύψωσαν το λάβαρο της εξέγερσης εναντίον αυτού του συστήματος καπιταλισμού και φεουδαλισμού –του οποίου η Βρετανική Αυτοκρατορία είναι ο πιο ισχυρός υπερασπιστής καθώς σε αυτή υπάρχει η πιο επιθετική μορφή του- δεν θα πρέπει σε καμμία περίπτωση να προκαλέσει διχογνωμία στους τίμιους εθνικιστές και θα πρέπει να μας φέρει σε επαφή με ανένταχτες, νέες εφεδρείες ηθικών και φυσικών δυνάμεων ικανών να αναδείξουν το Ιρλανδικό ζήτημα στην πιο εξέχουσα θέση που κατείχε ποτέ.

Ενδέχεται να ειπωθεί πως το ιδανικό μιας Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας, επειδή υπονοεί μία ολοκληρωμένη πολιτική και οικονομική επανάσταση, καθιστά βέβαιη την αποξένωση των μικροαστών και αριστοκρατών υποστηρικτών μας οι οποίοι φοβούνται την απώλεια των προνομίων και της περιουσίας τους.

Τι σημαίνει αυτό; Ότι θα πρέπει να συμβιβαστούμε με τις προνομιούχες τάξεις στην Ιρλανδία! Μπορούμε όμως να εξουδετερώσουμε την εχθρότητά τους αν τους διαβεβαιώσουμε πως σε μία ελεύθερη Ιρλανδία δεν θα θιγούν τα «προνόμιά» τους. Αυτό σημαίνει πως θα πρέπει να εγγυηθούμε πως όταν η Ιρλανδία θα είναι ελεύθερη από τον ξένο ζυγό, οι Ιρλανδοί στρατιώτες θα φρουρούν τα κίβδηλα κέρδη του καπιταλιστή και του τσιφλικά από «τα αδύνατα χέρια των φτωχών» όπως αδίστακτα και αποτελεσματικά πράττουν σήμερα οι στρατιώτες της Αγγλίας. Σε καμμία άλλη βάση συνεννόησης δεν θα ενωθούν αυτές οι τάξεις μαζί σας.

Αναμένετε όμως τις λαϊκές μάζες να πολεμήσουν για αυτό το ιδανικό; Όταν μιλάτε για την απελευθέρωση της Ιρλανδίας εννοείτε μόνο τα χημικά στοιχεία που αποτελούν το έδαφός της; Ή εννοείτε τον Ιρλανδικό λαό; Αν εννοείτε αυτόν, από τι προτείνετε να τον απελευθερώσετε; Από το ζυγό της Αγγλίας; Όλα όμως τα συστήματα πολιτικής διακυβέρνησης ή κυβερνητικών μηχανισμών δεν είναι τίποτε άλλο παρά η αντανάκλαση των οικονομικών μορφών στα οποία ενυπάρχουν.

Η αγγλική κυριαρχία στην Ιρλανδία δεν είναι τίποτε άλλο παρά το σύμβολο του γεγονότος ότι στο παρελθόν οι Άγγλοι κατακτητές επέβαλλαν σε αυτή τη χώρα ένα ιδιοκτησιακό σύστημα θεμελιωμένο στη λεηλασία, την απάτη και το φόνο: δηλαδή ήταν όπως ακριβώς η άσκηση των σημερινών «ιδιοκτησιακών δικαιωμάτων» έχει ως θεμέλιό της τη συνεχιζόμενη πρακτική νομιμοποιημένης λεηλασίας και απάτης.

Η Αγγλική κυριαρχία αποδεικνύεται η πιο κατάλληλη μορφή διακυβέρνησης με την οποία η λεηλασία μπορεί να προστατεύεται και ο Αγγλικός στρατός το πιο χρήσιμο εργαλείο με το οποίο διαπράττεται νόμιμος φόνος όταν οι φόβοι των κατεχόντων το απαιτήσουν.

Θεωρώ ότι ο Σοσιαλιστής που θα κατέστρεφε και ξερίζωνε αυτό το άγρια υλιστικό σύστημα πολιτισμού που έχουμε υιοθετήσει στην Ιρλανδία όπως και την Αγγλική γλώσσα, είναι ένας πολύ πιο θανάσιμος αντίπαλος για την Αγγλική κυριαρχία και κηδεμονία σε σχέση με το ρηχό στοχαστή που φαντάζεται πως είναι δυνατόν να συμφιλιωθεί η έννοια της ελευθερίας της Ιρλανδίας με αυτές τις διεισδυτικές και καταστροφικές μορφές οικονομικής υποτέλειας. Δηλαδή την τυραννία των τσιφλικάδων, την απάτη και την τοκογλυφία των καπιταλιστών, αυτά τα οδυνηρά φρούτα της Κατάκτησης της Ιρλανδίας από τους Νορμανδούς, την «ανίερη τριάδα» της οποίας οι Strongbow και Diarmuid MacMurchadha –Νορμανδός ληστής και Ιρλανδός προδότης- ήταν μόνο ταιριαστοί προάγγελοι.

Αν διώξεις αύριο τον Αγγλικό Στρατό και υψώσεις την πράσινη σημαία της Ιρλανδίας στο Κάστρο του Δουβλίνου, αν δεν ξεκινήσεις την ίδια ώρα να δημιουργείς Σοσιαλιστική Δημοκρατία, όλες οι προσπάθειές σου για απελευθέρωση θα είναι μάταιες. Η Αγγλία θα συνεχίσει να σε κυβερνά. Θα συνεχίσει να σε κυβερνά μέσω των καπιταλιστών της, μέσω των τσιφλικάδων της, μέσω των τραπεζιτών της, μέσω ολόκληρου του συστήματος εμπορικών και ατομιστικών θεσμών που φύτεψε στην Ιρλανδία και πότισε με τα δάκρυα των μανάδων μας και με το αίμα των μαρτύρων μας. Η Αγγλία θα σε κυβερνά μέχρι την καταστροφή σου ακόμη και αν στα λόγια τιμάς με περισσή υποκρισία την υπόθεση της Ελευθερίας που πρόδωσες.

Ο Εθνικισμός χωρίς το Σοσιαλισμό –δίχως την αναδιοργάνωση της κοινωνίας επί τη βάση μίας ευρύτερης και πιο ανεπτυγμένης μορφής κοινοτικής ιδιοκτησίας που βρισκόταν στη βάση της αρχαίας ιρλανδικής κοινότητας- είναι μόνο μια εθνική απάτη.

Κάτι τέτοιο θα ισοδυναμούσε με μια δημόσια διακήρυξη ότι οι καταπιεστές μας είχαν τόσο πολύ καταφέρει να μας εμβολιάσουν με τις διεστραμμένες πεποιθήσεις τους για τη δικαιοσύνη και την ηθική αν εμείς τελικά είχαμε αποφασίσει να τις υιοθετήσουμε και δεν θα χρειάζονταν ένα ξένο στρατό για να μας τις επιβάλλουν.

Ως Σοσιαλιστής είμαι έτοιμος να κάνω όλα όσα μπορεί ένας άνθρωπος να πράξει προκειμένου να ανακτήσει η πατρίδα μας την δίκαιη κληρονομιά της –την ανεξαρτησία. Αν όμως μου ζητήσετε να παραλείψω έστω και κάτι ελάχιστο από την επιδίωξη για κοινωνική δικαιοσύνη ώστε να προσεταιριστούμε τις προνομιούχες τάξεις, τότε θα πρέπει να αρνηθώ. Μία τέτοια πράξη δεν θα ήταν τίμια ή δυνατή.

Ας μην ξεχνούμε πως ποτέ δεν θα φθάσει στον Παράδεισο εκείνος που βαδίζει συντροφιά με το Διάβολο. Ας διακηρύξουμε ανοικτά την πίστη μας: η λογική των γεγονότων είναι μαζί μας.