Φίλιππος Σαχινίδης: Μία πρώτη αποτίμηση των διαπραγματεύσεων με τους θεσμικούς δανειστές

Το πολιτικό σκηνικό πριν τις εκλογές του Ιανουαρίου 2015

• Το 2ο Πρόγραμμα Οικονομικής Πολιτικής που υπογράφηκε το 2012 θα ολοκληρωνόταν το Δεκέμβριο του 2014.
• Η κυβέρνηση Σαμαρά όφειλε να προετοιμάσει την επόμενη ημέρα από το 2013 ώστε η χώρα να βγει στις αγορές το 2015 με ασφάλεια.
• Με βάση τις τότε συνθήκες έπρεπε να κάνει έγκαιρα αίτηση για προληπτική γραμμή πίστωσης.
• Αυτό προϋπέθετε μεταρρυθμίσεις στο κράτος και στην οικονομία που δεν έγιναν έγκαιρα.
• Απέτυχε να κάνει αυτό που πέτυχαν οι κυβερνήσεις της Ιρλανδίας και της Πορτογαλίας, να δανείζονται από τις αγορές με ιστορικά χαμηλά επιτόκια και να αποπληρώνουν τα χρέη προς το ΔΝΤ.
• Η Κυβέρνηση Σαμαρά αγνόησε τα μηνύματα που έστειλαν οι αγορές με τη δεύτερη έκδοση ομολόγων όταν λόγω της κατάρρευσης μιας Πορτογαλικής τράπεζας φάνηκε ότι οι αγορές αντιμετώπιζαν με επιφύλαξη τα ελληνικά ομόλογα
• Απειλούσε ότι θα διώξει την Τρόικα και τα Προγράμματα χωρίς να έχει ΠΡΟΣΒΑΣΗ στις αγορές. Προτίμησε τον εύκολο αντιμνημονιακό λόγο, τόσο γιατί του ήταν οικείος από την αντιμνημονιακή του φάση όσο και για να παρακολουθήσει τον προεκλογικό λόγο του ΣΥΡΙΖΑ.
• Δεν ολοκλήρωσε την 5η επισκόπηση και έτσι δεν εκταμιεύτηκαν τα 7,2 δισ.
• Τελικά προχώρησε σε μια δίμηνη παράταση της Συμφωνίας.
• Πριν τις εκλογές ήταν γνωστό ότι η χώρα δεν έχει επαρκή ταμειακά διαθέσιμα και ότι το τραπεζικό σύστημα ήταν ευάλωτο από τις εκροές κεφαλαίων.

~ · ~

Γιατί φτάσαμε έως εδώ

• Το ότι η χώρα βρέθηκε πριν τις εκλογές αντιμέτωπη ξανά με το ενδεχόμενο του Grexit είναι αποτέλεσμα της αδυναμίας του πολιτικού δυναμικού της χώρας από το ξέσπασμα της κρίσης το 2009 να δημιουργήσει προϋποθέσεις για ευρύτερες συναινέσεις.
• Αδυναμία να συμφωνήσουν στη διάγνωση του προβλήματος ότι η κρίση έφερε τα μνημόνια και όχι τα μνημόνια την κρίση.
• Ανυπαρξία συναινέσεων για αλλαγές στο κράτος και στην οικονομία.
• Αδυναμία συμφωνίας για ανάγκη εξάλειψης οικονομικών ανισορροπιών.
• Η κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ Γ. Παπανδρέου ήταν μόνη της με την ΚΟ ΠΑΣΟΚ όταν προσπαθούσε να πείσει την Ευρώπη να δημιουργήσει το Μηχανισμό Στήριξης και έκανε τη συμφωνία για το 1ο Πρόγραμμα με το οποίο εξασφάλισε τα 110 δισ. για να κάνει αλλαγές στο κράτος και την οικονομία.
• Ήταν μόνη της στην προσπάθεια για το 2ο πρόγραμμα με το οποίο εξασφάλισε τα 130 δισ. και το PSI.
• H ΝΔ ως αντιπολίτευση αποδείχθηκε ανέτοιμη να αναλάβει τις ιστορικές της ευθύνες πριν το 2012. Μετά το 2012 αποδείχθηκε κατώτερη των περιστάσεων.

~ · ~

Αποτελέσματα εκλογών Ιανουαρίου 2015

• Η εκλογική νίκη του ΣΥΡΙΖΑ δεν ήταν έκπληξη. Ήταν αναμενόμενη. Έκπληξη ήταν η διαφορά από τη ΝΔ.
• Εκλέχθηκε με μια πρόταση για κατάργηση Μνημονίων και διεκδίκησης για διαγραφή του χρέους.
• Το Κίνημα, παρά την προσπάθεια που καταβλήθηκε στο περιορισμένο χρονικό διάστημα δεν πέτυχε το στόχο του για κοινοβουλευτική εκπροσώπηση.

~ · ~

Η επόμενη ημέρα των εκλογών

• Μέχρι τις 25 Ιανουαρίου η δημόσια συζήτηση οδηγούσε στην εντύπωση ότι υπάρχουν δύο διαφορετικοί κόσμοι.
• Η επιλογή για σύμπραξη με τους ΑΝΕΛ αλλά και η πρόταση για ΠτΔ ακυρώνει σε μεγάλο βαθμό την αριστερή ρητορική του ΣΥΡΙΖΑ και επιβεβαιώνει το συντηρητισμό από τον οποίο διακατέχεται ο ΣΥΡΙΖΑ.
• Την επομένη των εκλογών και ειδικά μετά τις 20 Φεβρουαρίου η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ έκανε την πρώτη της επαφή με το ρεαλισμό ως αποτέλεσμα κυρίως του αρνητικού συσχετισμού δυνάμεων στην Ευρώπη αλλά και των πιεστικών ταμειακών αναγκών της χώρας.
• Χάθηκε πολύτιμος χρόνος.

~ · ~

Έχουμε τελικά μια νέα Συμφωνία;

• Η ανακοίνωση του Eurogroup της 2Οης Φεβρουαρίου δεν είναι συμφωνία για νέο πρόγραμμα.
• Ούτε για ολοκλήρωση του 2ου προγράμματος.
• Είναι μια προσωρινή 4μηνη συμφωνία για παράταση του 2ου προγράμματος για να προστατευτεί το τραπεζικό σύστημα.
• Άρα οι πρωτοβουλίες της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ για τις τράπεζες αφορούν την προστασία καταθετών και όχι τραπεζιτών όπως υποστήριζαν μέχρι σήμερα τα στελέχη ΣΥΡΙΖΑ για τις πρωτοβουλίες της Κυβέρνησης ΠΑΣΟΚ Γ. Παπανδρέου της περιόδου 2009-2011 αλλά και μετά.

~ · ~

Πώς αξιολογείται η διαπραγματευτική επιλογή της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ;

Ένας τρόπος για να αξιολογηθεί η διαπραγματευτική επιλογή της κυβέρνησης είναι μέσω της σύγκρισης των διαπραγματευτικών στόχων που είχαν τεθεί στο ξεκίνημα των συζητήσεων με τους Θεσμούς και των αποτελεσμάτων που επιτεύχθηκαν.

Επιπρόσθετα, να υπενθυμίσουμε τις προεκλογικές δεσμεύσεις για κατάργηση του Μνημονίου με ένα άρθρο, το ονομαστικό «κούρεμα» του ελληνικού χρέους αλλά και τις μετεκλογικές δηλώσεις «Αποδεχόμαστε 0% του Μνημονίου» (Βαρουφάκης Βουλή – 10/2/2015).

~ · ~

Οι Διαπραγματευτικοί Στόχοι της Κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ

Η Κυβέρνηση ξεκίνησε διεκδικώντας μείωση ονομαστικού χρέους, μείωση στόχων για πρωτογενή πλεονάσματα και ένα πρόγραμμα γέφυρα.

1. Το «πρόγραμμα-γέφυρα» δεν θα περιελάμβανε όρους, αξιολογήσεις κλπ., αλλά μια επίσημη αποτύπωση της βούλησης όλων των πλευρών για διαπραγμάτευση χωρίς πιέσεις και εκβιασμούς και χωρίς οποιαδήποτε μονομερή ενέργεια.

2. Στο πλαίσιο αυτό η Ελλάδα θα παραιτείτο από τις εναπομείνασες δόσεις του προηγούμενου προγράμματος – πέραν των 1,9 δισ. ευρώ που οφείλουν να επιστρέψουν η ΕΚΤ και οι Κεντρικές Τράπεζες των κρατών-μελών από τα κέρδη που είχαν από τη διακράτηση ελληνικών ομολόγων (προγράμματα SMP και ANFA) – και θα της δινόταν η δυνατότητα έκδοσης εντόκων γραμματίων πέρα από το όριο των 15 δισ., ώστε να καλύψει τυχόν έκτακτες ανάγκες.

3. Στο τέλος της μεταβατικής αυτής περιόδου,

(α) η Ελλάδα θα αναλάμβανε να καταθέσει τις τελικές της προτάσεις, που σύμφωνα με τις Προγραμματικές Δηλώσεις της κυβέρνησης θα περιλαμβάνουν ένα νέο πλαίσιο δημοσιονομικής στρατηγικής για τα επόμενα 3-4 χρόνια και ένα νέο εθνικό σχέδιο μεταρρυθμίσεων και παράλληλα

(β) θα έπρεπε να τεθεί το ζήτημα της διαπραγμάτευσης για αναδιάρθρωση-ελάφρυνση του δημόσιου χρέους.

~ · ~

Αποτελέσματα Διαπραγμάτευσης

• Η Κυβέρνηση με τους Θεσμικούς πιστωτές συμφώνησαν σε τετράμηνη παράταση της «Κύριας Σύμβασης  Χρηματοδοτικής Διευκόλυνσης (Master Financial Assistance Facility Agreement, MFFA), η οποία θεμελιώνεται σε ένα σύνολο δεσμεύσεων.
• Προϋπόθεση για την παράταση η υποβολή από την Ελληνική Κυβέρνηση λίστα με μεταρρυθμίσεις η οποία υποβλήθηκε από τον Υπουργό Οικονομικών και αξιολογήθηκε ως θετικό σημείο εκκίνησης από την Τρόικα και το Eurogroup.

~ · ~

Κριτική για τη Διαπραγμάτευση στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ

Η υποχώρηση της Κυβέρνησης από την προεκλογική θέση της κατάργησης του Μνημονίου συμπυκνώνεται από την άποψη του ΥΠΟΙΚΟ ότι υιοθετεί το 70% των μεταρρυθμίσεων του προγράμματος. Άποψη που δέχτηκε αυστηρή κριτική στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ.

   Απόσπασμα από την Επιστολή Λαπατσιώρα, Μηλιού, Σωτηρόπουλου :

«Ας αναλογιστούμε το εξής απλό δεδομένο: Η κυβέρνηση αυτή δεν προήλθε επειδή υποστήριξε το 70% του Μνημονίου – αν μάλιστα το είχε υποστηρίξει ίσως να μην περιλαμβανόταν καν στον κοινοβουλευτικό χάρτη σήμερα. 

Η επιχείρηση επανεγγραφής της εντολής της, ώστε να περιλαμβάνει το 70% του Μνημονίου αποτελεί εγχείρημα αλλαγής των σχέσεων εκπροσώπησης και των κοινωνικών συμμαχιών στις οποίες στηρίζεται. 

Επειδή προφανώς το 70% αυτό καθαυτό είναι ένα νούμερο του αέρα (γιατί όχι 68% ή 72%; με βάση τις σελίδες, τα υποκεφάλαια, ή τα μέτρα;), η επιλογή του αποτελεί διακύβευμα ερμηνείας και συγκρότησης σχέσεων εκπροσώπησης»

~ · ~

Η Κυβέρνηση αποδέχθηκε όρους για την προσωρινή Συμφωνία

 Η Κυβέρνηση αποδέχθηκε την ανάγκη, γνωστή σε εμάς από το 2010, ότι κάθε συμφωνία περιλαμβάνει όρους τους οποίους διαπραγματεύεται στη βάση ενός συγκεκριμένου συσχετισμού δυνάμεων στο εσωτερικό και το εξωτερικό της χώρας αλλά και με βάση συγκεκριμένες οικονομικές συνθήκες.

~ · ~

Συνθήκες Συμφωνίας το 2010 και σήμερα

• Η Συμφωνία για το 1ο Πρόγραμμα έγινε χωρίς να υπάρχει Ευρωπαϊκός Μηχανισμός, με έλλειμμα 36 δισ. και με έλλειμμα αξιοπιστίας της χώρας λόγω πλαστών στατιστικών στοιχείων όπως επιβεβαίωσε η Έκθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
• Οι συζητήσεις τώρα γίνονται με πρωτογενές πλεόνασμα, πλεόνασμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών  και με την οικονομία για πρώτη φορά σε θετικό ρυθμό ανάπτυξης.

~ · ~

Ποιες δεσμεύσεις ανέλαβε η Κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ

α) αξιολογήσεις από τους τρεις «θεσμούς»

β) συνέχιση της χρηματοδότησης με βάση το πλάνο των δόσεων του υφιστάμενου Προγράμματος, εφόσον υπάρξει θετική αξιολόγηση

γ) επιστροφή των κερδών της ΕΚΤ και των εθνικών ΚΤ από τη διακράτηση ελληνικών ομολόγων, και πάλι όμως εφόσον υπάρξει θετική αξιολόγηση από τους «θεσμούς»

Επίσης,

Θα πρέπει να αποφεύγονται οι μονομερείς ενέργειες. Βέβαια, δεν είναι ξεκάθαρο τι συνιστά μονομερή ενέργεια – αλλά την αξιολόγηση την κάνουν οι θεσμοί και όχι η κυβέρνηση.

~ · ~

Μειονεκτήματα Προσωρινής Συμφωνίας

• Δεν υπάρχει καμία ρητή αναφορά στην κάλυψη των χρηματοδοτικών αναγκών (π.χ. ότι θα επιτραπεί η έκδοση εντόκων για να πληρωθούν χρεολύσια, τόκοι και έκτακτες ανάγκες) μέχρι την ολοκλήρωση της αξιολόγησης.
• Έχει ιδιαίτερη σημασία λόγω των περιορισμένων ταμειακών διαθεσίμων.

~ · ~

Παραίτηση από την πάγια θέση ΣΥΡΙΖΑ για ονομαστική μείωση χρέους

Οι ελληνικές αρχές δεσμεύθηκαν επίσης να εγγυηθούν τα απαραίτητα πρωτογενή δημοσιονομικά πλεονάσματα ή τα έσοδα που απαιτούνται για να εγγυηθούν τη βιωσιμότητα του χρέους, όπως όριζε το ανακοινωθέν του Eurogroup του Νοεμβρίου του 2012.

Υπάρχει πρόβλεψη για χαλάρωση του στόχου για το πρωτογενές πλεόνασμα του 2015.

~ · ~

       Απόσπασμα από επιστολή Λαπατσιώρα, Μηλιού, Σωτηρόπουλου 

Ταυτόχρονα, στη Συμφωνία της 20ής Φεβρουαρίου περιλαμβάνεται η θέση: «Οι ελληνικές αρχές δεσμεύθηκαν επίσης να εγγυηθούν τα απαραίτητα πρωτογενή δημοσιονομικά πλεονάσματα ή τα έσοδα που απαιτούνται για να εγγυηθούν τη βιωσιμότητα του χρέους, όπως όριζε το ανακοινωθέν του Γιούρογκρουπ του Νοεμβρίου του 2012». 

Αυτό σημαίνει ότι η ελληνική κυβέρνηση παραιτείται από το στόχο διαπραγμάτευσης για την αναδιάρθρωση-απομείωση του ελληνικού δημόσιου χρέους και υιοθετεί το «πρόγραμμα βιωσιμότητας» που στηρίζεται στην «πληρωμή του κεφαλαίου του χρέους» μέσω πρωτογενών πλεονασμάτων. Αυτό σημαίνει την απόρριψη-απόσυρση και του σκέλους (β) του σημείου (3) με το οποίο προσήλθε η ελληνική κυβέρνηση στη διαπραγμάτευση.

~ · ~

Κοινοβουλευτικές διαδικασίες για την παράταση του 2ου Προγράμματος

• Η παράταση έχει και αλλαγή όρων διαχείρισης των 10,9 δισ. του ΤΧΣ. Αυτά επιστράφηκαν στον EFSF.  Η κυβέρνηση τώρα διεκδικεί  την επιστροφή 1,2 δισ. από τον EFSF.
• Η Κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ με βάση τις θέσεις που διατύπωναν τα κόμματα αυτά ως αντιπολίτευση οφείλει να φέρει τη Συμφωνία στη Βουλή.
• Υπάρχει και νομική υποχρέωση να περάσει η παράταση από τη Βουλή.

~ · ~

 Γιατί υποχώρησε η Κυβέρνηση;

• Οι προεκλογικές δεσμεύσεις του ΣΥΡΙΖΑ ήταν σε αναντιστοιχία με τα πραγματικά προβλήματα της χώρας και το συσχετισμό των δυνάμεων στην Ευρώπη.
• Δεν είχε προετοιμαστεί επαρκώς σε τεχνικό επίπεδο σε ό,τι αφορά τις προτάσεις που κατέθεσε.
• Η Κυβέρνηση υποτίμησε τόσο τα περιορισμένα ταμειακά διαθέσιμα όσο και την εύθραυστη ισορροπία στο τραπεζικό σύστημα.
• Για πρώτη φορά οι καταθέσεις έπεσαν κάτω από τα 150 δισ.
• Η Κυβέρνηση άλλαξε στάση όταν αντιλήφθηκε ότι κινδυνεύει να δει την εμπειρία της Κύπρου να επαναλαμβάνεται στην Ελλάδα.

~ · ~

Αδυναμία στην επίτευξη στόχων για έσοδα

~ · ~

Υποτίμηση του ρόλου των ταμειακών αναγκών 

• Ο ΥΠΟΙΚ δήλωνε αρχικά ότι δεν χρειαζόμαστε τα 7,2 δισ. Ζητούσε μόνο τα 1,9 δισ. της ΕΚΤ.
• Εκ των υστέρων δήλωσε ότι υπάρχουν δυσκολίες για την αποπληρωμή υποχρεώσεων σε ΕΚΤ και ΔΝΤ.
• Η έλλειψη ταμειακών διαθεσίμων μειώνει τη διαπραγματευτική ισχύ της Ελλάδας.

~ · ~

Δυσκολίες στη διαπραγμάτευση

• Λανθασμένη η επικοινωνιακή πολιτική της κυβέρνησης.
• Η πολυφωνία και η πολυγλωσσία της Κυβέρνησης για λόγους εντυπωσιασμού συνέβαλε καθοριστικά στον τρόπο που μας συμπεριφέρονται οι εταίροι και αποδεικνύει την απουσία στρατηγικής.
• Στον Economist και στους FT αναφέρεται ότι ο Ντράγκι πήρε την απόφαση να σταματήσει τη χορήγηση ρευστότητας στις ελληνικές τράπεζες απευθείας από την ΕΚΤ μετά τη δήλωση του ΥΠΟΙΚ ότι το χρέος της χώρας δεν είναι βιώσιμο.
• Πέρα από τις διαπραγματευτικές δυσκολίες με τις οποίες βρίσκεται αντιμέτωπη η Κυβέρνηση υπάρχει και το θέμα της στάσης των επιμέρους θεσμών.
• Οι τρεις θεσμοί δεν έχουν ενιαία άποψη.
• Η κυβέρνηση δεν έχει ξεκαθαρίσει πώς θα χειριστεί το ζήτημα του προγράμματος του ΔΝΤ το οποίο παραμένει σε ισχύ.

~ · ~

Επιφυλάξεις από ΔΝΤ και ΕΚΤ στις επιστολές προς Eurogroup

• Για να αποφασίσει το Eurogroup ως προς το θέμα της παράτασης ζήτησε τη γνώμη της ΕΚΤ και του ΔΝΤ.
• Η επιστολή της ΕΚΤ, αλλά και αυτή του ΔΝΤ, «ερμηνεύουν» τις μεταρρυθμίσεις ως «ισοδύναμα» μέτρα των δεσμεύσεων που περιγράφονταν στο παλιότερο «Πρόγραμμα».
• Ειδικά το ΔΝΤ δεν παραιτείται από την ολοκλήρωση των μέτρων για το άνοιγμα των επαγγελμάτων, τις ιδιωτικοποιήσεις, την αγορά εργασίας και το ασφαλιστικό, που περιγραφόταν στο παλιότερο «Πρόγραμμα».

~ · ~

Επιστολή Ντράγκι

• «Σημειώνουμε ότι οι δεσμεύσεις που περιγράφονται από τις [ελληνικές] αρχές διαφέρουν από τις υπάρχουσες δεσμεύσεις του προγράμματος σε ορισμένους τομείς.
• Σε τέτοιες περιπτώσεις θα πρέπει να αξιολογηθεί κατά τη διάρκεια της επανεξέτασης, εάν τα μέτρα που δεν γίνονται αποδεκτά από τις αρχές, αντικατασταθούν με μέτρα ίσης ή καλύτερης ποιότητας όσον αφορά την επίτευξη των στόχων του προγράμματος».

~ · ~

Πάμε για 3ο Πρόγραμμα;

Αυτή θα είναι η μεγαλύτερη πρόκληση για την Ελληνική Κυβέρνηση για αυτό παραμένει σιωπηλή ακόμη και σήμερα ως προς τον τρόπο κάλυψης των χρηματοδοτικών αναγκών μετά την τετράμηνη παράταση.

Η χώρα δεν μπορεί να βγει στις αγορές στους επόμενους τρεις μήνες.

~ · ~

Τώρα ξεκινούν οι συζητήσεις για την επόμενη ημέρα

Η συζήτηση για την επόμενη ημέρα ξεκινά αμέσως μετά την έγκριση της 4μηνης παράτασης από τα Κοινοβούλια και θα πρέπει να ολοκληρωθεί μέχρι 30 Ιουνίου γιατί μετά η χώρα θα είναι ξανά χωρίς πρόγραμμα και χωρίς ΠΡΟΣΒΑΣΗ στις αγορές.

~ · ~

Είναι εφικτή η διεκδίκηση μιας πιο χαλαρής δημοσιονομικής πολιτικής;

• Το Κίνημα έχει καταθέσει την άποψη ότι η χώρα έχει ανάγκη από ένα Ελληνικό Σχέδιο προοδευτικών μεταρρυθμίσεων στο κράτος και την οικονομία.
• Το Σχέδιο αυτό θα αποτελούσε τη βάση της συζήτησης για ελάφρυνση του χρέους αλλά και για μικρότερα πρωτογενή πλεονάσματα.
• Η χαλάρωση στη δημοσιονομική πολιτική σε συνδυασμό με την πολιτική ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ θα βοηθούσε την οικονομία να επιστρέψει σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης.
• Στις συζητήσεις που γίνονται η Κυβέρνηση υιοθετεί πρόβλεψη 1,5% για ρυθμό ανάπτυξης για το 2015. Η πρόβλεψη αυτή είναι αισιόδοξη. Όσο παρατείνεται η αβεβαιότητα και η έλλειψη ρευστότητας τόσο πιο πιθανή γίνεται μια επιστροφή σε ύφεση.
• Προϋπόθεση για θετικό ρυθμό ανάπτυξης αποτελεί η πραγματοποίηση ιδιωτικών και δημόσιων επενδύσεων.
• Η χώρα με τις μεταρρυθμίσεις και με μια φιλική προς τις ιδιωτικές επενδύσεις πολιτική θα μπορούσε να προσελκύσει αναγκαία κεφάλαια της τάξης των 30 δις. στην επόμενη τριετία για να αποκατασταθεί η παραγωγική βάση που καταστράφηκε πριν ή και κατά τη διάρκεια της κρίσης.

~ · ~

Μπορούν να γίνουν οι αναγκαίες  ιδιωτικές επενδύσεις;

• Οι δημόσιες επενδύσεις της τάξης των 6  δισ. ετησίως δεν επαρκούν για την επανεκκίνηση της οικονομίας. Άρα η προσέλκυση ιδιωτικών επενδύσεων είναι καθοριστική.
• Η Κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ έχει ιδεολογικές αγκυλώσεις γύρω από το ρόλο των ιδιωτικών επενδύσεων σε μια μεικτή οικονομία.
• Επιπρόσθετα, η ανάγκη για ιδιωτικά κεφάλαια καθιστά απαραίτητη την αποκατάσταση του αναπτυξιακού ρόλου του τραπεζικού συστήματος. Η παράταση της αβεβαιότητας σε συνδυασμό με την αδυναμία πρόσβασης στις διεθνείς αγορές και την εκροή καταθέσεων καθιστά δυσκολότερη την τραπεζική χρηματοδότηση επενδυτικών πρωτοβουλιών.

~ · ~

Συμπέρασμα

• Η κυβέρνηση δεν ήταν επαρκώς προετοιμασμένη για την πραγματοποίηση των διαπραγματεύσεων παρά τις πολύ ευνοϊκότερες – σε σχέση με το 2010 –  συνθήκες με τις οποίες βρέθηκε αντιμέτωπη.
• Υποεκτίμησε τον αρνητικό συσχετισμό δυνάμεων στην Ευρώπη. Έδειξε άγνοια για τον τρόπο λειτουργίας των Ευρωπαϊκών Θεσμών. Χρίζοντας «ηγεμόνα» της Ευρώπης τη Γερμανία προκάλεσε την οργή της υπόλοιπης Ευρώπης απομονώνοντας ακόμη περισσότερο τη χώρα.
• Έχασε πολύτιμο χρόνο χωρίς να καταθέτει συγκεκριμένο σχέδιο που να απαντά στα ερωτήματα: πώς η οικονομία θα συμμετέχει ανταγωνιστικά στον παγκόσμιο καταμερισμό εργασίας; πότε θα βγει στις αγορές και με ποιες προϋποθέσεις;
• Αντιμετωπίζει το πρόβλημα της οικονομίας ως πρόβλημα περιορισμένης ζήτησης και παραγνωρίζει τις χρόνιες στρεβλώσεις στο παραγωγικό πρότυπο που οδήγησαν στην εμφάνιση της ύφεσης το 2008, δηλαδή 2 χρόνια πριν από την υπογραφή συμφωνιών με τους θεσμικούς εταίρους.
• Έτσι, οι προτάσεις της για μεταρρυθμίσεις δεν αποτελούν μέρος ενός ολοκληρωμένου σχεδίου για την αλλαγή στον τρόπο λειτουργίας του κράτους και της οικονομίας που να εμπεδώνει την κοινωνική δικαιοσύνη.
• Αντίθετα, εμμένει στην παρουσίαση αποσπασματικών προτάσεων χωρίς ταυτότητα, υπερασπιζόμενη την επιστροφή στις παθογένειες του παρελθόντος που μας οδήγησαν στην εκτροπή και κατάρρευση του 2009.
• Η αμφισημία, η αβεβαιότητα και η κυβερνητική πολυφωνία επιδεινώνουν τις προοπτικές της οικονομίας και διογκώνουν ακόμη περισσότερο τα βάρη όσων έχουν πληγεί από την κρίση.